Czym jest badanie densytometryczne?

Badania densytometryczne jest ulepszoną formą technologii rentgenowskiej stosowanej do pomiaru utraty kości, w której wykorzystuje się najczęściej dwuwiązkową absorbcjometrię rentgenowską (DXA). DXA jest obecnie ustanowionym standardem przy diagnozowaniu osteoporozy i jej stopnia zaawansowania. Densytometrię kości przeważnie wykonuje się na dolnej części kręgosłupa i bioder, jednak w przypadku dzieci i osób szczególnie zagrożonych, lekarz może zlecić zeskanowanie całego ciała.

Kiedy wykonuje się badanie densytometryczne?

DXA jest najczęściej stosowana do diagnozowania osteoporozy – stanu, który często dotyka kobiety po menopauzie, może także występować u starszych mężczyzn, a najrzadziej u dzieci i młodzieży. Osteoporoza obejmuje stopniową utratę kości, ich zmiany strukturalne, przez co stają się one cieńsze, bardziej kruche i podatne na pękanie. Badania densytometryczne są również skuteczne w śledzeniu efektów leczenia osteoporozy i innych schorzeń, które powodują spadek gęstości kości. Badanie gęstości kości jest zdecydowanie zalecane w przypadku:

– kobiet po menopauzie, które nie przyjmują estrogenu,

– pacjentów mających historię złamania szyjki kości udowej,

-osób, które przez wiele lat paliły papierosy,

– mężczyzn z chorobami klinicznymi związanymi z utratą kości, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów, przewlekła choroba nerek lub wątroby,

– stosowania leków, o których wiadomo, że powodują utratę masy kostnej,

– chorych na cukrzycę typu 1,

-osób z chorobami wątroby, nerek i tarczycy,

– wykrycia zbyt dużej ilości kolagenu w próbkach moczu,

-wystąpienia złamania kości po niegroźnym urazie,

– osób starszych.

Jak przygotować się do badania?

Pomiar gęstości kości jest prostym zabiegiem, do którego nie są potrzebne specjalne przygotowania. Należy jednak poinformować swojego lekarza i technologa o tym, czy jest się w ciąży oraz czy niedawno otrzymało się zastrzyk kontrastowego materiału do tomografii komputerowej lub skanu radioizotopowego. Nie powinno się także przyjmować suplementów wapnia przez co najmniej 24 godziny przed badaniem densytometrycznym.

Jak interpretuje się wyniki densytometrii kości?

Radiolog, lekarz specjalnie przeszkolony do nadzorowania i interpretacji badań radiologicznych, analizuje otrzymane podczas badania obrazy i przesyła raport do lekarza prowadzącego, którzy omawia wyniki z pacjentem. Skany DXA mogą być również objaśniane przez innych specjalistów, ponieważ dzięki badaniu można wykryć dodatkowo:

– reumatoidalne zapalenie stawów,

-przewlekłą chorobę nerek i wątroby,

– schorzenia układu oddechowego,

– zapalną chorobę jelit.

Wyniki badania densytometrycznego składają się z dwóch wartości:

1. Wskaźnik T

Określa, ile utracono masy kostnej w stosunku do masy szczytowej kości osiąganej w wieku młodzieńczym. Wynik -1 i powyżej jest uważany za normalny. Wynik od -1,1 do -2,4 jest klasyfikowany jako osteopenia (niska masa kostna). Wynik -2,5 i poniżej jest określany jako osteoporoza. Wskaźnik T służy do oszacowania ryzyka złamania, a także do ustalenia, czy konieczne jest wdrożenie leczenia.

2. Wskaźnik Z

Odzwierciedla masę kości w porównaniu z innymi osobami w konkretnej grupie wiekowej, (będących tej samej płci i o podobnym BMI). Jeśli ten wynik jest wyjątkowo wysoki lub niski, może to wskazywać na potrzebę dalszych badań medycznych.

Dlaczego warto wykonać badanie densytometryczne?

W przypadku diagnozowania osteoporozy uznaje się, że badanie densytometryczne pozwala na najdokładniejsze wyniki, a jednocześnie jest najmniej inwazyjnym i niegroźnym zabiegiem. Podczas procedury nie jest konieczne stosowanie znieczulenia, a pacjent poddawany jest niewielkiej dawce promieniowania. Stanowi ono mniej niż jedną dziesiątą dawki standardowego prześwietlenia klatki piersiowej i mniej niż zwykła dzienna ekspozycja na naturalne promieniowanie.

Sprzęt DXA jest szeroko dostępny, dzięki czemu badania densytometryczne kości DXA są wygodne zarówno dla pacjentów, jak
i lekarzy, a interpretowanie wyników nie stanowi wyzwania dla specjalistów.

Źródła:

Iwaszkiewicz C et al. Bone densitometry by radiofrequency echographic multi-spectrometry (REMS) in the diagnosis of osteoporosis. Forum Reumatol. 2019;5(2):81–88 Sheu A et al. Bone mineral density: testing for osteoporosis. Aust Prescr. 2016;39(2):35–39.

https://cepelek.pl/dla-pacjentow/badania-dla-pacjentow/densytometria – data dostępu: 6.05.2020

Leslie WD et al. Application of the 1994 WHO Classification to Populations Other Than Postmenopausal Caucasian Women: The 2005 ISCD Official Positions. Journal of Clinical Densitometry 2006;9(1):22-30