Osteoporoza przeważnie dotyczy osób starszych, a jej negatywny wpływ na zdrowie uniemożliwia normalne funkcjonowanie i znacznie ogranicza komfort życia. Częste złamania wykluczają z życia społecznego i zawodowego, a do tego stanowią zagrożenie dla zdrowia. Odpowiednia dieta, aktywność fizyczna i świadomość ryzyka jest tym, co może pomóc ochronić się przed osteoporozą.
 

Jak powstaje osteoporoza?;

Kości składają się z minerałów, głównie soli i wapnia, połączonych ze sobą silnymi włóknami kolagenowymi. Mają one grubą, twardą skorupę zewnętrzną (zwaną kością korową), którą można łatwo zobaczyć na zdjęciach rentgenowskich. Wewnątrz znajduje się bardziej miękka, gąbczasta siatka kości (beleczka kostna), która ma strukturę podobną do plastra miodu.

Kość jest żywą, aktywną tkanką, która ciągle się odnawia. W dzieciństwie i okresie dojrzewania nowa kość powstaje bardzo szybko, dzięki czemu szkielet cały czas rozwija. Proces ten zaczyna spowalniać po przekroczeniu 20. roku życia, a komórki w kościach wymieniają się co 7–10 lat. Jednak organizm już w wieku 40 lat zaczyna szybciej rozkładać tkankę kości niż ją zastępować, co powoduje zmniejszenie ich gęstości. (źródło)

Kiedy można mówić o zagrożeniu, jakim jest osteoporoza? Dopiero wtedy, gdy kości są na tyle kruche, że grozi im złamanie lub pęknięcie podczas upadków czy uderzeń, które dla zdrowego organizmu nie stanowiłyby poważnego zagrożenia. Istnieje szeregów czynników, które mogą powodować rozwój osteoporozy. Zalicza się do nich:

– niedobór wapnia,

– przejście menopauzy (zmniejszony poziom estrogenów),

– przyjmowanie sterydów,

– brak aktywności fizycznej,

– dieta uboga w witaminy,

– niedowaga lub nadwaga,

– palenie papierosów,

– nadmierne picie alkoholu,

– celiakia lub inne choroby, które ograniczają wchłanianie składników odżywczych,

– uwarunkowania genetyczne.

Objawy osteoporozy

Osteoporoza często rozwija się bezobjawowo, a o tym, że pacjenci są chorzy, dowiadują się dopiero wtedy, gdy doszło do pęknięcia kości w wyniku stosunkowo niegroźnego upadku. Złamania te występują niejednokrotnie w biodrze, kręgosłupie lub nadgarstku.

Niektóre osoby uskarżają się na problemy z kręgosłupem, ponieważ kręgi zaczynają się deformować. Są to tak zwane złamania miażdżące kręgi. Zwykle dotyczą okolic środkowej lub dolnej części pleców i w początkowej fazie mogą występować bezboleśnie. Jeśli zwyrodnienie dotyczy kilku kręgów, kręgosłup może się wykrzywić, a chory będzie miał dodatkowo problemy z oddychaniem. (źródło)

Sposoby leczenia osteoporozy

Po zdiagnozowaniu osteoporozy konieczne jest wdrożenie leczenia w celu uniknięcia dalszych złamań. Chorym podaje się medykamenty, które są dostosowane do ich aktualnego stanu. Może to być:

– wapń i witamina D,

– bisfosfoniany (alendronian, rizedronian, ibandronian, etidronian, zoledronian),

– teryparatyd,

– raloksyfen,

– kalcytonina,

– denosumab,

– ranelinian strontu,

– hormonalna terapia zastępcza (HRT).

Po terapii konieczne jest wprowadzenie zmian w trybie życia i w codziennej diecie, aby obniżenie gęstości kości nie nasilało się wraz z upływem czasu.

Sposoby leczenia osteoporozy

Dobre odżywianie i regularne ćwiczenia są niezbędne do utrzymania zdrowych kości przez całe życie. Chociaż w niektórych przypadkach uwarunkowania genetyczne lub inne przebyte choroby mogą powodować większe ryzyko pojawienia się osteoporozy, to jej rozwój można starać się spowolnić, zachowując odpowiednie środki prewencyjne. Zalicza się do nich:

1. Ćwiczenia

Każde ćwiczenie, w którym kości biorą udział przy przenoszeniu ciężaru ciała (chociażby spacerowanie), może przyspieszyć proces wzrostu nowej tkanki kostnej. Osoby, które są aktywne już od najmłodszych lat, mają mniejszą szansę na zachorowanie, jednak to nie znaczy, że nie należy wdrażać korzystnych zmian, będąc dorosłym. Dodatkowo mocne mięśnie mogą stanowić oparcie dla kości podczas upadku, a tym samym minimalizują ryzyko ich pęknięcia.

2. Odpowiednia dieta

Wapń jest najważniejszym składnikiem odżywczym, który wpływa na zdrowie kości. Jego najlepszymi źródłami są produkty mleczne, ryby, zielone warzywa, rośliny strączkowe, nasiona i suszone owoce. Dobrym wyborem są również produkty wzbogacane o wapń, takie jak soki czy mleko sojowe.

3. Zrezygnowanie z używek

Choć o życie bez nałogów warto dbać zawsze, w wielu przypadkach warto jeszcze szczególnie zadbać o to, aby nie towarzyszyły nam one w codziennym życiu. Papierosy i alkohol przyspieszają utratę tkanki kostnej. Używki te aktywują komórki w układzie odpornościowym, które są odpowiedzialne za rozpuszczanie kośćca. (źródło)

Jeśli podejrzewamy u siebie zagrożenie osteoporozą – nie zwlekajmy i skontaktujmy się z lekarzem. Doświadczony specjalista nie tylko pomoże w zdiagnozowaniu choroby, ale także zadba o odpowiednie leczenie.

Źródła:

Passini Gonçalves de Souza M. Osteoporosis Diagnosis And Treatment. Rev Bras Ortop. 2010;45(3): 220–229.

Tkaczuk Włach J et al. Osteoporoza – obraz kliniczny, czynniki ryzyka i diagnostyka. Przegląd Menopauzalny 2010;2:113–117.

Marcinowska-Suchowierska E et. al. Leczenie farmakologiczne osteoporozy w Polsce – dostępność, przyczyny braku jego wdrażania. Postępy Nauk Medycznych 2015;12:879-885.